Plaklar yeniden dönüyor

Kısa süre öncesine kadar bir nostalji unsuru olan plak ve pikaplar, şimdilerde yeniden gözde

1980’lere kadar evde müziği plaktan dinlerdik. Bunun ritüelini de pek severdik; plağı kabından dikkatlice çıkarır, tozunu alır ve yine dikkatlice pikaba yerleştirirdik. Plağın üzerinde daireler çizen iğneyi izlemek de başlı başına bir keyifti. 80’lerde kasetler, 90’larda CD’ler çıktı. Plaklar ve pikaplar artık gereksiz bulunduğu için tez elden satıldı. Ama plaktan asla vazgeçmeyen bir kitle de vardı, onlar sayesinde plakçı dükkânları hiç kapanmadı. Şimdilerde müziği plaktan dinlemek yeniden moda. Dijital çağın gençleri eski plakların peşine düşüyor, yeni basım plaklar CD’lere tercih ediliyor.

Peki, plaklar yıllar sonra neden geri döndü?

Yanıtı koleksiyonerler ve plak satıcıları veriyor: “Gençler ve çocukken müziği pikaptan dinlemiş olan orta yaşlılar plağa döndü. Çünkü bazı filmler ve televizyon dizileri onları bu konuda özendirdi. Plak artık ulaşılamayan bir ürün değil, dünyadaki pek çok müzisyenin plaklarına internet üzerinden rahatlıkla ulaşabiliyorsunuz.”

MEHMET TAŞLIDAN (52) - Emekli memur
'CD’nin ses kalitesi plağı yakalayamaz'

Gençliğimden beri plak dinliyorum, hâlâ aynı zevki alıyorum. Türkiye’de plak üretimi durunca, ben de bir ara CD ve kaset dinledim. Ama ses kalitesi asla plağı yakalayamadığı için vazgeçtim. Şimdi dünyada ve Türkiye’de plakların yeniden gündeme gelmesi beni çok mutlu etti. Büyük bir keyifle plaklarıma döndüm. 1970’li yılların tüm rock gruplarının plaklarını alıyorum. Bir de caz seviyorum. Plak dinlemeyi tercih edenler için bu işin ritüeli gerçekten çok önemli. Plağı dönerken izlemek büyük keyif. Müziği dinlerken kitap bile okumuyorum. Plaklara yeniden kavuşmak güzel ama şimdi eskiye nazaran daha pahalılar.

MANSUR FORUTAN (43) - Blogger, müzisyen
'Ruhumuzu hard disk’e hapsetmeyelim artı'

Küçüklüğümden beri plak dinliyorum. Sadece sesin daha kaliteli olmasını değil pikabın ve plağın fiziksel varlığını da önemsiyorum. 80’lerde başladım plak toplamaya. Zaten ablamın plakları vardı, üstüne yenilerini ekledim. Sonra, biriktirdiklerimi sattım, yeniden aldım... Sonunda plakla ilişkimi devam ettirmeye karar verdim. Tıpkı bir insan ilişkisi gibiydi bu. Kafemde arşivimi başkalarıyla paylaşıyorum. Dünyada CD ve kaset devri bitti. İnsanlar şarkılarını yapıyor ve internete koyuyor. Metallica değilsen albümün para etmez, onun yerine müzisyenler 300-500 plak basıyor ve bunları koleksiyon ürününe dönüştürüyor. İnsanlar artık hard disk’lerine 10 bin şarkı koymanın, ruhlarını hapse sokmaktan farklı olmadığını gördüler.

UĞUR POLAT (49) - Oyuncu
'Ritüelini seviyorum'

Son zamanlarda evde vakit geçirmeyi çok seviyorum ve müzik dinliyorum. Yeni hobim plaklar. Çünkü plak dinlemenin ritüelini seviyorum. Öncelikle istediğiniz plağı seçiyorsunuz, sonra tozunu alıyorsunuz, pikaba yerleştiriyorsunuz. Dinlerken de başından kalkmıyorsunuz. Bunlar çok önemli benim için.

HAMİT CANYURT - Plakçı
'Modayı Issız Adam başlattı'

İstanbul Kadıköy’de “antikacılar sokağı”ndaki Plakçı Hamit, eski plaklar satıyor. Dükkânın sahibi Hamit Canyurt, son 2 yılda satışların patladığını söylüyor: “Bunun nedeni, Issız Adam filmindeki eski şarkıların gençleri etkilemiş olması.”

ERCAN İMRE (51) - Tekstilci, koleksiyoner
'Tam 35 bin plağım var'

Plak koleksiyoneriyim. 1970’lerin sonlarında toplamaya başladım, 35 bin plağım var. Şimdilerde plak moda oldu. Benim yaşlarımda olup da bir zamanlar plak dinlemiş insanlar, bir dönem CD çılgınlığına kapıldı ve plaklarını sattı. Ama son dönemde film ve dizilerde eski parçaları dinleyince etkilendiler. Ayrıca maddi açıdan belli bir düzeye gelince, çocukluk yıllarına duydukları özlemle o zamanların şarkılarını dinlemek için pikap aldılar. Genç kuşağa gelince... Onlar daha çok Türkçe rock dinleyicisi. Bu müziğin temelini öğrenmek için eski grupları dinliyorlar; Cem Karaca, Barış Manço, Üç Hürel, Fikret Kızılok, Moğollar... Bu grupların bilmedikleri şarkılarını merak ediyorlar, bu yüzden plak dinlemeye başladılar. Bu moda bir rüzgâr gibi esiyor. Pop müziğe de ulaştı. 40’a yakın yerli albüm plak olarak basıldı. Mesela Teoman’ın tüm albümlerinin plağı çıktı. Yalın da albümünü plak yaptı. Müzeyyen Senar, Zeki Müren, Cem Karaca, Barış Manço ve Erkin Koray’ın tüm albümlerinin yeni basım plağı var. Çok da iyi satıyorlar.

ZİHNİ ŞAHİN (52) Plakçı
'Gençlerin yüzde 99’u müziğe para harcamıyor'

Zihni Müzik’in sahibi Zihni Şahin tam 25 yıldır plak satıyor. Şahin, plak modasının gençler arasında değil de gelir seviyesi yüksek kesimde yayıldığını düşünüyor. Ona göre, gençlerin yüzde 99’u müziğe para harcamıyor. Şahin, plağın yeniden moda olmasıyla ilgili de şunları söylüyor: “Dünyada plağa dönüş var, dolayısıyla bu trend bize de yansıyor. Türkiye’de yeni yeni plak almaya başlayanlar, gelir seviyesi çok iyi olanlar. Çok pahalı iyi pikaplar ve sıfır plaklar alıyorlar. Onlar kesinlikle koleksiyoner değil; müziği en iyi ses kelitesinde dinlemek istiyorlar sadece. Bir de 200-300 TL’lik ikinci el pikap alıp, ikinci el plakları dinleyenler var. Üçüncü grup ise dinlemek için değil koleksiyon yapmak için plak alıyor.

SEZEN'İN 'BAHANE'Sİ 500 TANE SATMADI
Zihni Müzik’in sahibi Zihni Şahin’den birkaç ilginç plak hikâyesi:

“Sezen Aksu’nun Bahane albümü piyasaya plak olarak çıktığında 500 tane bile satmadı. Satışların artması için plakları Sezen Aksu imzaladı. Kendisi de bir koleksiyoner olan şarkıcı Yalın, 500 adet basılan özel koleksiyon plağı çıkardı: Bir Bakmışsın. Ama 3-5 sene rafta kaldı, satılıp bitmedi. Kayahan’ın Universal firmasından çıkan Gönül Sayfam adlı albümü, satılamayıp depolarda kaldı. Sonunda eskicilere gitti.”

YENİ PLAKÇILARA ÖNERİLER

Fiyatlar:

- Plak satan dükkânlarda 2 TL’ye de plak alabilirsiniz, 200 TL’ye de. Yeni basım yerli plaklar 20-50 TL, yabancılar 20-60 TL.

- Türkiye’de plak üreten fabrikalar 1980’lerin ikinci yarısında tamamen kapandı. O yüzden şimdi ikinci el eski plaklar çok kıymetli. Fiyatlar, plağın zor bulunur olmasına ve kalitesine göre değişiyor.

En çok satılan eski plaklar:

- Özellikle Anadolu rock gruplarının 45’liklerini topluyorlar.

- En çok aranan isimler Erkin Koray, Barış Manço, Cem Karaca, Moğollar, Üç Hürel.

- Bunalım ve Silüetler gibi bazı grupların plakları, az bulunduğu için pahalı.

- MFÖ’nün Türküz Türkü Çağırırız adlı plağı ilk çıktığında çok satmamış ama bugün arananlar arasında.

En iyi adresler:

- Bir dönemin efsanevi radyo programı Kaybedenler Kulübü’nü hazırlayan ikiliden Mete Avunduk, şimdi plakçı. İstanbul Kadıköy’de Kadife Sokak’ta Vintage Records adlı bir dükkânı var. 0216 330 22 49

- Kadife Sokak’taki Zero Müzik, daha yakın dönemlerin plaklarını satıyor. 0216 347 27 37

- Beyoğlu Çukurcuma’da yeni bir plakçı açıldı: Deform. 0212 245 33 37

- Zihni Müzik senelerdir İstanbul Kadıköy’deki Akmar Pasajı’nda plakseverlerin hizmetinde. 0216 336 50 09

- Beyoğlu Tünel’deki Lale Plak müzikseverlerin favorileri arasında. 0212 293 77 39

- Beyoğlu Galatasaray’daki Mandala Müzik Evi de keşfedeceğiniz adreslerden. 0538 690 07 25

- Shades (Ankara) 0212 251 84 05

- Gramofon Evi (İzmir) 0232 278 70 64

Nelere dikkat etmeli:

- Plak aramaya öncelikle yakın çevrenizden başlayın, onlar size doğru adresleri verirler. Ayrıca internette plak satan siteleri de iyice araştırın, fiyatları karşılaştırın.

- İlk heyecanla, önünüze çıkan her plağı almayın sakın. Sevdiğiniz müzik türlerine yatırım yapın.

- Sevdiğiniz bir sanatçının aradığınız plağını bulduğunuzda hemen satın almayın. Önce dinleyin; bakalım plak iyi durumda mı?

- Plaklarınızı güneş ışığından uzak tutun ve mutlaka kendi kabında saklayın.

- Her kullanımdan önce, mutlaka antistatik bezle plaklarınızın tozunu alın.

KAYNAK:HT